Lěsna chójna (Pinus sylvestris) hraje we Łužicy jako lěsny štom wurjadnu rólu. To leži wosebje na tym, zo chójna z pěskowej pódu wulkotnje wuńdźe. Šěroke chójniny z rozdźělnej włóžnotu pódy dominuja tohodla lěsne pasma w krajinje Hornjołužiskeje hole a hatow.
We fokusu přirodoškita pak so chójniny lědy wobkedźbuja a jich hódnota za biologisku mnohotnosć je z tym skerje niska.
Hačrunjež je w nich mało družinow, mamy chójniny z wosebitej wegetaciju: K nim słušeja sprěnja tajke, kiž su bohate na přizemskich lišawach, wo kotrychž w Sakskej hišće mało wěmy. Zdruha mamy tu chójniny z wosebitymi a rědkimi družinami kaž krušwičkami abo pazorakami. Tute namakamy w Hornjej Łužicy we wobstatkach, kiž su po cyłej Zwjazkowej republice jónkrótne.
Přetwar lěsa na měšane lěsy a jeho přepławjenje z wutkami přez mjezowace ratarstwo, wobchad a powětr, wohrožuje pak žiwjenski rum za rědke družiny w chójninach. Dla stupaceho podźěla wutkow zarosće lěs z trawu a mochom, kotrež krušwičku, pazoraki a přizemske lišawy wutłóča. Wo jich ekologiskich narokach a wo skutkownych naprawach hladanja njeje dosć znate, zo bychmy je efektiwnje škitać móhli.
Dalši zajimawy aspekt chójninow našeho hotspota je fawna insektow. Dołho je so chójnina jako žiwjenski rum za insekty podhódnoćiła. Něšto mało studijow pokazuje na zadźiwajomnu mnohotnosć fawny brukow, kotrež drjewo wobsydla. Na to chcemy w projekće dokładnišo pohladać!
Hrabanje słanja
Z lěsa njewudobywaše so w prjedawšich časach jenož drjewo. W Hornjołužiskej holi a hatach wužiwaše so hač do spočatka 19. lětstotka samozrozumliwje mochowa a humusowa woršta k zasłanju w hródźach. Z plahowanjom nepli we 18. lětstotku bě móžno, wjace skotu dźeržeć. Tohodla so na polach mjenje žita wusywaše, štož wjedźeše k tomu, zo pobrachowaše słoma k zasłanju. Tak započinachu ludźo w tutej regionje słanje chójnow hrabać a wožachu je do hródźow, zo by so z njeho hnój k hnojenju polow tworił. Wužiwanje słanja da lěsnu pódu, kotraž bě tak a tak hižo chuda na wutkach, dale wochudnyć. Za pazoraki, krušwički a lišawy pak běchu to idealne wobstejnosće.
Na wubranych płoninach pospytnje słanjowu worštu wuhrabamy, tak zo so pěskowa póda znowa pokazuje. Při hrabanju so trawy z płonymi korjenjemi wudrěja a konkurenčnje słabe družiny móža zaso schadźeć. Tohorunja spěchuja so přizemske lišawy. Nimo toho změni so mikroklima, štož zaso pěski a ćopłotu lubowace družiny brukow přićahuje.
Drjewiny wurězać
Z tym, zo štomiki a kerčiny, kaž ćernjowki wurězamy, chcemy niskoróstnym, zelowym pazorakam a krušwičkam rum dać. Do kotreje měry wuhrabanje słanja krušwičkam a pazorakam pomha, ma so na městnach, hdźež so punktualnje zwjeršna woršta wotnosy, studować.
W chójninach wobdźěłamy dwě ćežišći:
